🐿️ 4 Sınıf Fen Ve Teknoloji Mikroskobik Canlılar Konu Anlatımı
SınıfFen ve Teknoloji Mantarlar & Mikroskobik Canlılar Testi - 6. Ünite 12 Soruluk 5. Sınıf Fen ve Teknoloji Mantarlar Testi Mikroskobik Canlılar Testi. Testleri çözdükten sonra lütfen yorumlarınızla sitemizin gelişimine katkıda bulununuz. Konu Tarama, Değerlendirme Soruları, Resimli, İnteraktif, Süreli Süresiz İlkokul
Busınıflandırmada canlılar; mikroskobik canlılar, mantarlar, bitkiler ve hayvanlar olmak üzere dört grupta incelenir. Işığın Yansıması Konu Özeti 5. Sınıf için Yusuf; 2019 LGS Fen Bilimleri DNA ve Genetik Kod Çıkmış Sorular için Anonim; 2020 LGS Basınç Ünitesi Çıkmış Sorular için Anonim;
Mikroskobikcanlılar kendi besinlerini, fotosentez yaparak kendileri üretir. Mikroskobik canlılar sadece çok düşük sıcaklıklarda yaşayabilir. Mikroskobik canlılar uygun nem, sıcaklık ve besin bulduklarında hızla çoğa-labilir. Bazı mikroskobik canlılar, hayvan ve insanların vücutlarına girerek hastalığa sebep olur.
Fenve teknoloji yazılı soruları ile cevaplı ve çözümlü testleri bulabileceğiniz güncel Fen Bilimleri siteniz. 5.Sınıf Fen 2.Ünite: Canlıların Sınıflandırılması Konu Anlatımı | Fen ve Teknoloji Konu Anlatımları-Online Testler
MehmetKüçükoğlu – Fen Bilimleri Öğretmeni. Mikroskobik canlılar birçok ortamda bulunur. Havada, suda, toprakta, nemli ortamlarda, kirli sularda ve diğer canlılar üzerinde yaşarlar. Mikroskobik canlılar uzayda ve steril ortamlarda yaşayamaz.
Canlıvücutları sıcaklık ve besin açısından mikroskobik canlılar için yaşamaya elverişli yerlerdir. 8.SINIF KONU ÖZETİ PDF ( HAYALİMO ) 2021-2022 FEN YILLIK PLANLAR (GÜNCEL) Son Yorumlar. 8.Sınıf Fen Bilimleri Ders Notları Üniteler Halinde (FenciHasanHoca) için Darksey; 2.Ünite-Hücre ve Bölünmeler için admin; 2
MikroskobikCanlılar Gözle görülmeyecek kadar küçüktürler. Yalnızca mikroskopta görülebilirler. Mantarlar gibi zararlı olanlarının yanında yararlı olanları da vardır. Mikroskobik canlılar hava, su ve toprak gibi doğal ortamlarda, insan ve hayvan vücutlarında, besinlerde yani uygun sıcaklık ve besin olan her ortamda yaşarlar.
Su9j. MİKROSKOBİK CANLILAR Bazı canlılar gözle görülemez. Sadece mikroskop adı verilen bir araç yardımıyla görülebilirler. Bu canlılar mikroskobik canlılar olarak adlandırılır. Bakteriler, terliksi hayvan, amip, kamçılı hayvan öglena ile küf ve maya mantarları mikroskobik canlılara örnek verilebilir. Mikroskobik canlılar hareket, solunum, üreme, beslenme gibi canlılık olaylarını gerçekleştirir. Mikroskobik canlılar; canlı vücutlarında, besinlerin üzerinde, toprak, su ve hava gibi cansız ortamlarda yaşayabilirler. Bu canlılar yaşam ortamlarında tek tek bulunabilecekleri gibi gruplar hâlinde de bulunabilirler. Örneğin bozulmuş besinlerin üzerindeki sarı, yeşil, siyah renkli küfler mikroskobik küf mantarlarının oluşturduğu gruplardır. Bakteriler, en basit mikroskobik canlılardır. Bakteriler besin, nem ve uygun sıcaklıkta çoğalırlar. Doğada her yerde bulunabilir. Yararlı ve zararlı çeşitleri vardır. Yararlı bakteriler sütün mayalanıp peynir veya yoğurda dönüşmesinde, üzüm suyunun sirkeye dönüşmesinde rol oynar. Bazı yararlı bakteriler bağırsaklarımızda yaşar ve bizim için gerekli olan B ve K vitaminlerini üretir. Zararlı bakteriler ise verem ve zatürre gibi bulaşıcı hastalıklara yol açar. Zararlı bakterilerin bazı çeşitleri de dişlerimizin çürümesine sebep olur. Mikroskop, görüntüyü farklı boyutlarda büyütme özelliği gösteren merceklerden oluşan bir alettir.
Mikroskobik Canlılar Gözle görülmeyecek kadar küçüktürler. Yalnızca mikroskopta görülebilirler. Mantarlar gibi zararlı olanlarının yanında yararlı olanları da vardır. Mikroskobik canlılar hava, su ve toprak gibi doğal ortamlarda, insan ve hayvan vücutlarında, besinlerde yani uygun sıcaklık ve besin olan her ortamda yaşarlar. Canlı vücutları sıcaklık ve besin açısından mikroskobik canlılar için yaşamaya elverişli yerlerdir. Besinler de mikroskobik canlıların üremesi için uygun ortamlardır. Dışarıda bırakılan yiyeceklerde çoğalan mikroskobik canlılar besinlerin bozulmasına neden olur. Bu besinlerin kokuları ve görünümleri de bozuktur. Deniz, göl ve okyanuslarda yaşayan bazı mikroskobik canlılar suyu oksijen bakımından zenginleştirir. Ayrıca buralarda yaşayan diğer canlılar için önemli bir besin kaynağı olur. Çıplak gözle görülemezler. Mikroskop adı verilen araçla görülürler. Mikroskop 17. yüzyılda Hollandalı Anton van Leeuwenhoek ve İngiliz Robert Hooke tarafından geliştirilmiştir. Amip, öglena, paramesyum terliksi hayvan, bakteri vb. mikroskobik canlılara örnektir Hastalıklara Neden Olan Mikroskobik Canlılar Mikroskobik canlılar çoğunlukla bulaşıcı hastalıklara neden olurlar. Verem, tifo, kolera, tetanoz hastalıkları ile boğazda bademciklerin şişmesi ile oluşan hastalık bu canlıların etkisiyle olur. Yaşamımızda Önemli Yer Tutan Mikroskobik Canlılar Bu tür mikroskobik canlılar, • Üzüm suyundan sirke yapılması, • Sütten peynir elde edilmesi, • Sütün yoğurda dönüşmesi, • Bitki ve hayvan atıklarının çürüyerek toprağa karışması olaylarında rol oynar. Yararlı Mikroorganizmalar İnsanlar için faydalı olan mikroorganizmalardır. Sütten yoğurt ve peynir oluşumu, üzümden sirke yapılması yararlı mikroorganizmalar sayesinde gerçekleşir. Topraktaki atıkların çürümesini sağlayarak toprağın verimini artırırlar. Zararlı Mikroorganizmalar Çeşitli hastalıklara sebep olan mikroorganizmalardır. Verem, zatürre, kolera, tifo, dizanteri, tetanoz gibi hastalıkları mikroskobik canlılar yapar. Zararlı mikroorganizmalar besinlerde bozulmasına neden olur. Dişlerimizin çürümesine neden olurlar. Yoğurt Nasıl Oluşur? Bir miktar ılık sütü birkaç kaşık yoğurt ile karıştırıp sıcak bir ortamda bekletirsek sütün tümü yoğurda dönüşür. Yoğurdun içindeki mikroskobik canlılar sütü besin olarak kullanır ve sıcak ortamda hızla çoğalırlar. Böylece sütü yoğurda çevirirler. Besinleri Uzun Süre Saklamak İçin Hangi Yöntemler Kullanılır? Besinleri mikroskobik canlıların zararlı etkilerinden korumak ve uzun süre saklamak için insanlar eskiden beri birçok yöntem uygulamaktadır. >Kurutma Sebze ve meyvelerin içerdiği su buharlaştırılır. Susuz ortamlarda mikroskobik canlılar yaşayamadığı için bu yiyecekler uzun süre saklanır. >Tuzlama Yiyecekler bol tuz dökülerek tuzlanır. Böylece yiyeceklerin bozulması önlenir. >Konserve Yiyecekler yüksek sıcaklıklarda konserve hâline getirilir. Bu yolla yiyecekler teneke ve cam kavanozlarda aylarca saklanabilir. >Dondurma Çok soğuk ortamlar mikroskobik canlılar için uygun bir yaşama ortamı değildir. Buzdolabı ve derin dondurucuların kullanılmaya başlanmasından sonra sebze ve meyveler dondurularak bozulmadan uzun süre saklanmaktadır. >Pastörize etme Süt çok yüksek sıcaklıklarda ısıtılarak içindeki mikroskobik canlılar öldürülür. Bu yolla paketlenen sütler uzun süre dayanır ve daha sağlıklı olur. Yorum ekle
Yeryüzünde milyonlarca canlı vardır. Bunların her birini incelemek çok zordur. Benzer özellikte olan canlıları bir grupta toplamak onları incelememizi kolaylaştırır. Bu nedenle canlılar benzerlik ve farklılıkları dikkate alınarak sınıflandırılmıştır. Çevremizdeki varlıklar canlılar ve cansızlar olmak üzere sınıflandırılabilir. Sınıflandırma yapılırken canlıların; • Dış görünüşleri, • İç yapıları, • Hareket, beslenme ve çoğalma gibi özellikleri göz önünde bulundurulmuştur. Solunum, boşaltım, hareket etme, beslenme, büyüme ve üreme gibi özelliklere sahip olan varlıklara canlı denir. Bu özellikler canlıların ortak özellikleridir. Bitkileri Sınıflandıralım İnsan ve hayvanların en önemli besin kaynağı olan bitkilerin yaşam alanları çok geniştir. Kara ve su ortamlarında, çöllerde birçok bitki çeşidi vardır. Nilüfer, kamış ve sazlar su ortamında yaşarken kaktüs çöllerde yaşar. Elma, gelincik, papatya, çam, eğrelti otu, çim, domates, salatalık, kabak, patlıcan vb. bitkiler ise kara ortamlarında yaşar. Bir yerin iklimi, o yerde yetişen bitki çeşitliliğinde etkilidir. Örneğin, yurdumuz da farklı iklim türlerinin etkili olması nedeniyle çok çeşitli bitkiler yetişir. Çay bitkisi yalnızca Doğu Karadeniz Bölgesi'nde yetişirken Akdeniz Bölgesi'nde yetişen turunçgiller iç bölgelerde yetişmez. Bitkiler kendi besinlerini kendileri üretirler. Diğer canlıların besin ve oksijen kaynağıdır. Suda ya da karada yaşayabilirler. 2’ye ayrılırlar Çiçeksiz Bitkiler Çiçeği bulunmayan, az gelişmiş bitkilerdir. Karayosunları, su yosunları, eğrelti otu, at kuyruğu, ciğer otu ve kibrit otu çiçeksiz bitkilere örnektir. Çiçekli Bitkiler Çiçek, kök, gövde ve yaprak gibi kısımları bulunan gelişmiş bitkilerdir. Bitkiler, kökleri yardımıyla topraktan su ve madensel maddeleri; yapraklarıyla havadan karbondioksidi alıp güneş ışığı yardımıyla besin ve oksijen üretir. Bu olaya fotosentez denir. Kök Toprak altında bulunan, bitkiyi toprağa bağlayan kısımdır. Bitkinin toprağa tutunmasını sağlar. Su ve suda çözünmüş maddeleri alır. Turp, havuç gibi bazı bitkilerin kökleri besinleri depolar. Gövde Toprak üstünde bulunan, dal, yaprak ve çiçeği taşıyan kısımdır Bitkinin dik durmasını sağlar. Topraktan alınan su ve minerallerin yapraklara iletilmesini sağlar. Bitkinin dik durmasını sağlar. Bazı bitkilerde sert ve kalın, bazı bitkilerde yumuşak ve incedir. Yaprak Bitkinin yeşil renkli kısmıdır. Fotosentez ile besin üretilmesini sağlar. Solunum ve boşaltıma yardımcı olur. Çiçek Bitkinin üreme organıdır. Taç yapraklar Çiçeğin dikkat çeken renkli ve kokulu yapraklarıdır. Bu özellikleriyle böcekleri ve arıları kendilerine çeker. Çanak yaprak Çiçeğin yeşil renkli kısmıdır. Tomurcuk halindeyken çiçeği korur. Yeşil renkli çanak yapraklar fotosentez de yapar. Erkek organ Çiçek tozlarının polen üretildiği kısımdır. Sayıları dişi organdan fazladır. Dişi organ Çiçeğin ortasında bulunan, yumurtanın bulunduğu kısımdır. Tohum burada oluşur. Etrafında erkek organ bulunur. Çiçek sapı Çiçeğin gövdeye bağlandığı kısımdır. Elma, armut, papatya, lale, domates, çam, kavak, elma, kayısı, zeytin vb. çiçekli bitkilerdir. Tohum Nasıl Oluşur? 1- Ağaçların çiçekleri vardır. 2- Bir süre sonra çiçeklerin taç yaprakları dökülür. 3- Ham meyve zamanla meyvenin içinde oluşur. Tatlanır, renklenir, tohum oluşur. 3. Hayvanları Sınıflandıralım Hayvanlar yaşama ortamlarına, vücut yapılarına, beslenme ve üreme şekillerine göre birçok şekilde gruplandırılabilir. Bilim adamları, hayvanları omurgalı ve omurgasız hayvanlar olarak iki grupta incelerler. Vücudumuzun dik durmasını sağlayan ve vücudumuza şekil veren yapının iskelet olduğunu biliyoruz. Omurga, iskeletin temel kısımlarından biridir, iskeletin diğer temel kısımları omurgaya bağlanır. Kemikten veya kıkırdaktan bir iskeleti olan hayvanlara omurgalı hayvanlar, iskeleti bulunmayan hayvanlara ise omurgasız hayvanlar denir. Omurgasız hayvanlarda omurga yoktur. Omurgasız Hayvanlar Vücutlarında iskelet bulunmaz. Omurgalı canlılara göre daha basit canlılardır. Karada ve suda yaşayanları vardır. Midye, denizyıldızı ve yengeç suda, toprak solucanı, uğur böceği, kelebek, sinek, çekirge, örümcek, akrep ve karınca karada yaşayan omurgasız canlılardır. Altı grupta incelenirler aKarada Yaşayanlar Çekirge, kelebek, arı, sinek, pire gibi omurgasızlar, eklemli bacakları ile hareket eder. Bunlar karada yaşar. Akrep, kırkayak,çıyan, solucan, salyangoz da karada yaşayan omurgasızlardandır. bSuda Yaşayanlar Denizanası, midye, mercan, ahtapot, yengeç, sünger, ıstakoz, denizyıldızı suda yaşayan omurgasız hayvanlardandır. Yengeç, ıstakoz, midye gibi omurgasızların sert kabukları vardır. Süngerlerin delikli vücutları vardır. Süngerler temizlik işlerinde ve ilaç yapımında kullanılır. Omurgalı hayvanlar Omurgasızlara göre gelişmiş yapıya sahip olan omurgalılar beş gruba ayrılır. Omurgalı hayvanlar, hayvanların en gelişmiş grubudur. Doğurarak çoğalır, yavrularını sütle beslerler. Akciğer solunumu yaparlar. Çoğunluğu karada yaşarlar, inek, fil, zürafa, at, deve, geyik otla; kurt, aslan, kaplan, çakal etle; fare, ayı hem etle hem de otla beslenen memeli hayvanlardır. Yunus, fok ve balina suda 'yaşayan memelilerdir. Uçmalarına rağmen vücutları kılla kaplı olan yarasalar da memeli hayvanlar grubunda incelenir. Genellikle memelilerin vücutları kıllarla kaplıdır. Balıklar Suda yaşar, solungaçlarıyla solunum yaparlar. Sudaki çözünmüş oksijeni solurlar. Kuyrukları ve yüzgeçleriyle hareket ederler. Sudaki küçük canlılar ile küçük balıkları ve bazı su bitkilerini yiyerek beslenirler. Köpek balığı, hamsi, alabalık, palamut, kefal gibi değişik adlarla anılan çok çeşidi vardır. Genel Özellikleri Tatlı ya da tuzlu sularda yaşarlar. Solungaç solunumu yaparlar. Yüzgeç ve kuyrukları ile hareket ederler. Vücutları koruyucu pullarla kaplıdır. Yumurta ile çoğalırlar. Kurbağalar Göl ve nehir kenarlarında yaşarlar. Yaşamlarının bir kısmını suda bir kısmını kara da geçirirler. Bu nedenle iki yaşamlılar olarak bilinir. Suda yaşarken solungaç solunumu, karaya çıktıklarında akciğer ve deri solunumu yaparlar. Derileri nemli ve kaygandır. Yumurta ile çoğalırlar. Yumurtadan yeni çıkan yavrulara larvairibaş denir. Başkalaşım geçirirler. Sürüngenler Büyük bir çoğunluğu karada yaşayan sürüngenlerin suda yaşayanları da vardır. Akciğer solunumu yaparlar. Sürünerek hareket ederler. Vücutları sert kemik veya pullarla kaplıdır. Yumurta ile çoğalırlar. Kaplumbağa, timsah, kertenkele, yılan, su kaplumbağası vb. sürüngenlere örnektir. Kuşlar Yaşam alanları çok geniştir. Akciğer solunumu yaparlar. Kanatları sayesinde uçabilirler. Ancak deve kuşu, penguen, tavuk, hindi gibi kuşların uçmaları sınırlı şekildedir. Vücutları tüylerle kaplıdır. Yumurta ile çoğalırlar. Memeliler Çoğunluğu karada olmakla birlikte suda yaşayanları da vardır. Akciğer solunumu yaparlar. Omurgalı hayvanların en gelişmişleridir. Vücutları genellikle kıllarla kaplıdır. Doğurarak çoğalırlar ve yavrularını sütle beslerler. İnsan, deve, kedi, köpek, fare, zürafa, aslan, kaplan, yunus, fok, balina ve yarasa memeli hayvanlara örnektir. Mantarları Tanıyalım Kendi besinlerini kendisi üretemeyen basit yapılı canlılardır. Mantarlar nemli yerlerde, çoğunlukla ormanlarda, çeşitli yiyeceklerin ekmek gibi, meyve ve sebzelerin üzerinde yaşar. Bitkilerden Ayrılan Özellikleri Mantarlar bitki değildir. Birçok yönden bitkilerden ayrılır. Küf mantarları Uzun süre açıkta bırakılan yiyecekler üzerinde hızla çoğalarak bir örtü oluştururlar. Küflü yiyeceklerin tadı ve kokusu değişir. Bu yiyecekleri yememeliyiz. Peynir küfünden penisilin adı verilen ilaç yapılır. Canlı kalıntılarını çürüterek yaşarlar. Açıkta kalmış ekmek, peynir ve meyvelerin üzerinde çoğalabilir. NOT Penisilin adı verilen antibiyotik 1928 yılında Alexander Fleming tarafından küf mantarından elde edilmiştir. Alexander Fleming ve iki arkadaşı, bu çalışma ile 1945 yılında Nobel Tıp Ödülü’nü kazanmıştır. Parazit MantarlarHastalık Yapıcı Mantarlar Mantar hastalığına neden olurlar. İnsan, hayvan ve bitkilerin üzerinde yaşayabilirler. El ve ayak tırnaklarında şekil bozukluklarına, çocukların ağzında oluşan pamukçuk hastalığına ve saç kıran hastalığına parazit mantarlar neden olur. Maya Mantarları Çıplak gözle görülemezler. Hamurun mayalanması, yoğurt ve peynir yapılmasında maya mantarları rol alır. Şapkalı Mantarlar Vitamin ve protein bakımından zengin ve %90’ı su olan besin maddesidir. İhtiyaç duydukları besinleri başka canlılardan hazır olarak ya da topraktan alırlar. İnsanlar tarafından yenilebilen mantarlara kültür mantarları denir. Bazı şapkalı mantarlar zehirlidir. Bu nedenle kültür mantarları dışındakileri yemememiz gerekir. MANTARLARIN YARARLARI VE ZARARLARI AYararlı Mantarlar • Şapkalı mantarlar E vitamini açısından zengindir. Besin olarak kullanılır. • Ekmek ve pasta yapılırken hamurun mayalanmasını sağlar. • Peynir yapımında kullanılır. • Peynir küfünden penisilin denilen antibiyotik elde edilir. BZararlı Mantarlar • Bazı şapkalı mantarlar insanların zehirlenmesine neden olur. • El ve ayaklarda kaşıntıya, saçkıran ve pamukçuk hastalıklarına neden olur. • Yiyeceklerin küflenmesine neden olur. • Buğday, mısır, asma gibi bitkilerde hastalıklara neden olur. Not İnsanlar gerekli besin gübre ve nemi sağlayarak şapkalı mantar üretirler. Bunlara kültür mantarı denir. Son yıllarda ülkemizde kültür mantarı üretiminde büyük bir artış vardır. Mikroskobik Canlılar Gözle görülmeyecek kadar küçüktürler. Yalnızca mikroskopta görülebilirler. Mantarlar gibi zararlı olanlarının yanında yararlı olanları da vardır. Mikroskobik canlılar hava, su ve toprak gibi doğal ortamlarda, insan ve hayvan vücutlarında, besinlerde yani uygun sıcaklık ve besin olan her ortamda yaşarlar. Canlı vücutları sıcaklık ve besin açısından mikroskobik canlılar için yaşamaya elverişli yerlerdir. Besinler de mikroskobik canlıların üremesi için uygun ortamlardır. Dışarıda bırakılan yiyeceklerde çoğalan mikroskobik canlılar besinlerin bozulmasına neden olur. Bu besinlerin kokuları ve görünümleri de bozuktur. Deniz, göl ve okyanuslarda yaşayan bazı mikroskobik canlılar suyu oksijen bakımından zenginleştirir. Ayrıca buralarda yaşayan diğer canlılar için önemli bir besin kaynağı olur. Çıplak gözle görülemezler. Mikroskop adı verilen araçla görülürler. Mikroskop 17. yüzyılda Hollandalı Anton van Leeuwenhoek ve İngiliz Robert Hooke tarafından geliştirilmiştir. Amip, öglena, paramesyum terliksi hayvan, bakteri vb. mikroskobik canlılara örnektir Hastalıklara Neden Olan Mikroskobik Canlılar Mikroskobik canlılar çoğunlukla bulaşıcı hastalıklara neden olurlar. Verem, tifo, kolera, tetanoz hastalıkları ile boğazda bademciklerin şişmesi ile oluşan hastalık bu canlıların etkisiyle olur. Yaşamımızda Önemli Yer Tutan Mikroskobik Canlılar Bu tür mikroskobik canlılar, • Üzüm suyundan sirke yapılması, • Sütten peynir elde edilmesi, • Sütün yoğurda dönüşmesi, • Bitki ve hayvan atıklarının çürüyerek toprağa karışması olaylarında rol oynar. Yararlı Mikroorganizmalar İnsanlar için faydalı olan mikroorganizmalardır. Sütten yoğurt ve peynir oluşumu, üzümden sirke yapılması yararlı mikroorganizmalar sayesinde gerçekleşir. Topraktaki atıkların çürümesini sağlayarak toprağın verimini artırırlar. Zararlı Mikroorganizmalar Çeşitli hastalıklara sebep olan mikroorganizmalardır. Verem, zatürre, kolera, tifo, dizanteri, tetanoz gibi hastalıkları mikroskobik canlılar yapar. Zararlı mikroorganizmalar besinlerde bozulmasına neden olur. Dişlerimizin çürümesine neden olurlar. Yoğurt Nasıl Oluşur? Bir miktar ılık sütü birkaç kaşık yoğurt ile karıştırıp sıcak bir ortamda bekletirsek sütün tümü yoğurda dönüşür. Yoğurdun içindeki mikroskobik canlılar sütü besin olarak kullanır ve sıcak ortamda hızla çoğalırlar. Böylece sütü yoğurda çevirirler. Besinleri Uzun Süre Saklamak İçin Hangi Yöntemler Kullanılır? Besinleri mikroskobik canlıların zararlı etkilerinden korumak ve uzun süre saklamak için insanlar eskiden beri birçok yöntem uygulamaktadır. >Kurutma Sebze ve meyvelerin içerdiği su buharlaştırılır. Susuz ortamlarda mikroskobik canlılar yaşayamadığı için bu yiyecekler uzun süre saklanır. >Tuzlama Yiyecekler bol tuz dökülerek tuzlanır. Böylece yiyeceklerin bozulması önlenir. >Konserve Yiyecekler yüksek sıcaklıklarda konserve hâline getirilir. Bu yolla yiyecekler teneke ve cam kavanozlarda aylarca saklanabilir. >Dondurma Çok soğuk ortamlar mikroskobik canlılar için uygun bir yaşama ortamı değildir. Buzdolabı ve derin dondurucuların kullanılmaya başlanmasından sonra sebze ve meyveler dondurularak bozulmadan uzun süre saklanmaktadır. >Pastörize etme Süt çok yüksek sıcaklıklarda ısıtılarak içindeki mikroskobik canlılar öldürülür. Bu yolla paketlenen sütler uzun süre dayanır ve daha sağlıklı olur.
A-ÇEVREMİZDEKİ VARLIKLARI TANIYALIM1-Canlı Deyince Ne anlıyoruz? Bulunduğumuz ve yaşadığımız çevre içinde birçok varlık ve cansızlarolmak üzere ikiye ayrılır. Çevremizde bulunan varlıklardan ;sıra ,masa ,sandalye taş, toprak gibi varlıklar cansız varlıklara,insanlar ,kediler,böcekler gibi varlıklar ise canlı varlıklara örnek olarak verilebilir. Canlı ve cansız varlıklar arasında bazı farklılıklar varlıklar *Cansız varlıklar+Hareket ederler. +Hareket edemezler.+Yaşamsal faaliyetler için enerjiye ihtiyaç duyarlar. +solunum yapamaz, Bu nedenle yaparlar. üretemez ve tüketemezler.+Canlılar elde ettikleri enerji ile büyür ve çoğalırlar. +Cansız varlıklar büyüyemez ve çoğalamazlar. Bir varlığın canlı ve cansız olduğunu belirleyen özellikler özgü olan bu özelliklere canlılık özellikleri denir. Canlılar dışarıdan bir etki olmadan hareket duran bir kuş ani bir ses duyduğunda olay kuşun bir uyarıya karşı verdiği taş sese karşı hiçbir tepki canlıdır,taş cansızdır. Canlılar büyür ,gelişir,beslenir ,boşaltım yapar ve canlılara ait özelliklerdir. Canlılık özelliklerini şöyle özetleyebiliriz; CANLILARIN ORTAK ÖZELLİKLERİ Uyartıları alır ve tepki verirler,2-Bitki ve Hayvanların Canlılık Özellikleri Bitkiler ve hayvanlar canlı varlıklar oldukları için her iki grupta canlılık özelliği bitki ve hayvanlar arasında canlılık faaliyetlerini gerçekleştiren organlar ve bu faaliyetlerin gerçekleşme şekli farklılık gösterir. Büyüme ve GelişmeBütün canlılar büyürler ve gelişirler. Hayvanlar Hayvanlarda büyüme ve gelişme dünyaya geldiklerinde annelerine göre çok içinde büyür ve yavruları yumurtadan çıktığında küçüktür,büyüyüp ergin kurbağa olunca büyümesi durur. BitkilerBitkilerde büyüme süreklidir. Bitki yaşadığı sürece büyümeye devam bir tohumun toprakta çimlenmesi ile fidan haline büyüyüp gelişerek ağacı oluşturur. Yetişkin birbitki çiçek ve meyve verebilir. BeslenmeBütün canlılar hareket edebilmek ,büyüyüp gelişebilmek,enerji elde edebilmek için beslenirler. Hayvanlar Hayvanlar kendi besinlerini dışarıdan hazır olan sebeple besinlerini başka canlılardan hayvanlar otla ise diğer hayvanları besin olarak kullanır. Bitkiler Bitkiler kendi besinlerini kendileri beslenmek için topraktaki madensel maddelere ,suya havaya ve güneş ışığına ihtiyaç duyarlar. Yeşil bitkiler kökleri ile topraktan su ,madensel tuz, yaprakları ile havadan karbondioksit maddeleri ,yapraklarındaki klorofillerde güneş ışığı yardımıyla birleştirip yaparken de havaya oksijen verirler. Bu olaya fotosentez denir. Bitkiler aynı zamanda Dolaylı olarak ya da direkt hayvanların da besin kaynağıdır. Hareket Canlılar ihtiyaçlarını karşılamak için hareket ederler. Hayvanlar Hayvanlar yer ve yön değiştirerek hareket hayvanlar uçarkuş ,kelebek, bazıları yüzerbalık, bazıları koşarat, aslan ve bazıları da sürünerek yılan,kertenkele hareket ederler. Bitkiler Bitkilerin hareketleri sadece yön bitkiler kökleriyle toprağa tutunduklarından yer hareketleri köklerini suya doğru uzatması ,yaprağın Güneş’e doğru yönelmesi, çiçek açmaları şeklindedir. Solunum Canlılar, canlılığını devam ettirebilmek için enerji üretmek için de besin ve oksijeni ve oksijenden enerji üretme işlemine solunumadı verilir. Canlılar solunuım sonucu oluşan artık maddeleri boşaltım organları vasıtasıyla dışarı de havaya verir. Canlılarda solunum organları farklılık gösterir. Hayvanlar İnsanlar ,köpekler ,kediler,balinalar,inek ,yarasalar ve ergin kurbağalar akciğerleri ile solunum yaparlar. Balıkların ve kurbağa yavrularının solunum organları solungaçlarıdır. Kelebek ve çekirge gibi böcekler trake solunumu yaparlar. Solucanın solunum organı derileri ile dışarıdan oksijen alırlar. BitkilerBitkilerin solunum organları oksijen ve karbondioksit gazlarının değişimi yapraklarda gerçekleşir. Boşaltım Canlıların çeşitli faaliyetler sonunda vücutlarında Zaralı atık maddeler atıkların vücuttan atılmasına boşaltım denir. Her canlı boşaltım yapamayan canlı ölür. Hayvanlar Hayvanlar vücutlarında biriken zararlı maddeler farklı yollarla dışarı kedi koyun ,köpek ve inek gibi hayvanların boşaltım organları vücutta biriken zararlı maddeleri dışarı atarak boşaltıma yardımcı olur. Bitkiler Bitkilerde boşaltım yapraklar tarafından alınan suyun fazlası ,yapraklardan terleme yoluyla atıklar ise yapraklarda sararıp dökülmesiyle boşaltım gerçekleştirilmiş olur. Uyartı Alabilme ve Tepki Verebilme Canlılar uyarılara karşı tepki ve bitkilerin uyartılara verdiği tepkiler farklıdır. Hayvanlar Hayvanlar uyartıları çabuk uyartılara hızlı ve sert tepkiler sesini duyan civciv hemen annesinin yanına yiyen serçe bir ses duyunca hemen fareyi görünce örnekler hayvanların uyartılara verdikleri tepkilerdir. Bitkiler Bitkiler soğuklar başlayınca yapraklarını dökümü ağaçların iklim değişikliğine verdiği genellikle ışığa ,dokunmaya ,suya ve yer çekimine tepki verirler. ÜremeCanlılar nesillerini devam ettirebilmek için canlı kendine benzeyen canlılar meydana olaya üremecanlının olgunlaştığının göstergesidir. Hayvanlar Hayvanların bazıları doğurarak inek ,koyun,keçi,aslan ve ayı buna yumurtlayarak da bunlara örnektir. Bitkiler Bitkilerin büyük bir kısmı çiçeklerinde ürettikleri tohumla ve eriğin ortasındaki çekirdeklerde tohum uygun şartlar da çimlenerek yeni bitkiyi Görülemeyecek Kadar Küçük Canlıları Tanıyalım Canlılar sadece bitki ve hayvanlardan canlılar gözle görülmeyecek kadar mikroskobik canlılar görülmeyecek kadar küçük olan canlıları mikroskopyardımıyla görebiliriz. Mikroskobik canlıları mikroskopta inceleyebilmek için lam ve lamel camlarından kalın ve büyük olanına lam,ince ve küçük olanına lamel adı verilir. Mikroskopta incelenecek madde lama üzerine lamel kapatılarak mikroskobun altına canlıları ilk kez Antony Van Leeuwenhoekçevreden aldığı kirli su içerisinde gözlemle- miştir. Mikroskobik canlılar hava ,su ,toprak gibi tüm ortamlarda canlıların bazıları yararlı bazıları zararlıdır. Kolera, verem ,dizanteri, sıtma gibi hastalıklar mikroskobik canlıların neden olduğu mayalanması,sütün yoğurda ve peynire dönüşmesi,üzüm suyundan sirke elde edilmesi ve turşu yapımı da mikroskobik canlılar sayesinde olur. Ayrıca bazı mikroskobik canlılar toprağa karışarak canlı atıklarını tüketirler ve çevre kirliliğini önlemiş ,peynir ,elma gibi yiyecekleri açıkta beklettiğimizde besinlerin küflenmesine küf mantarı adı verilen mikroskobik canlılar sebep Canlıları Uyandıralım Tohumlar ve yumurtalar cansız kullandığımız yumurta ,fasulye, mercimek gibi varlıklar da canlılar uygun koşullar olmadığından uyku şartlar oluşturulunca uykudan uyanır,canlılık özelliği kazanırlar. Tohumların yeni bir bitkiyi meydana getirmesi için su, uygun sıcaklık ve havaya ihtiyaç toprağa ya da pamuğa konulmuş fasulye belirli aralıklarla sulayıp,ılık bir ortamda bekletilirse tohumdan yeni bir bitki oluştuğunu görürüz. Tohumların canlılık özelliklerini yitirmeden bekledikleri bu süreye uyku evresidenir. B-YAŞADIĞIMIZ ÇEVRE Bir canlının bulunduğu ortama çevre çeşitli canlı ve cansız varlıklardan canlıların yaşayabilecekleri farklı yaşam alanları Alanları Canlıların yaşadığı ortamlarda canlı için gerekli olan hava,su,besin ve uygun sıcaklık sıcaklık canlılara göre değişiklik gösterebilir. Buna göre canlıların ihtiyaçlarını karşıladıkları ve hayatlarını devam ettirebildikleri ortama ,yaşam ortamıAdı yaşam alanları hava ,su ve kara ihtiyaç duydukları su,hava ,uygun sıcaklık ve besinin bulunduğu ortamlarda alanları kendilerine yaşama alanı olarak seçerler. Küçük su birinkintisi gözle görülemeyecek kadar küçük canlıları saksı ,içinde bulunan bitki ve topraktaki mikroskobik canlıların yaşama alanlarıdır. Aynı yaşam alanında farklı canlılar alanlarında sadece hayvanlar ve mikroskobik canlılar da yaşam alanlarında yaşayan canlılardır. Ayrıca insan eliyle oluşturulmuş yaşam alanları da doğal olmayan yaşama akvaryum,saksı ,havuz gibi…2-Çevremizdeki Kirlilik Bir yaşama alanında çok sayıda ve çeşitte canlı bulundukları ortamlarda birbirleriyle uyum içinde yaşar. Canlıların içinde yaşadıkları doğal ortamları,onların çevresini çevrelerde yaşayan canlılar uyum içerisinde birlikteliklerini devam kirlenmesi bu uyumu ortadan kaldırarak tabiatın dengesini bozmaktadır. Çevre kirliliğinin en önemli faktörü ise insan yaptıkları faaliyetlerle hem canlıların yaşam alanlarını tahrip eder hem de canlılar arasındaki uyumu bozar. Çevre denilince akla sadece deniz,orman ve göl gibi doğal alanlar yaşadığı her yer onun çevresini ,evimiz,sokağımız,oyun parkımız ve sınıfımız çevremizi temiz tutarsak çevre kirliliğini de önlemiş oluruz. Her insan çevre kirliliğini önlemek için elinden geleni öğrencinin yere çöp atmadığı sınıf ve okul bahçesi temizlenmesi için yapılan çalışmalar çok zahmetli ve çevreyi en başta temiz tutmak hem daha kolay hem de daha ve Kirlilik Deprem ,yanardağ patlamaları ve yıldırımların yol açtığı orman yangınları çevre kirliliğine sebep olan doğal bunlardan çok daha fazla kirleten bir etken etken insandır. İnsan nüfusunun hızlı artması barınma sorunu ortaya nedenle düzensiz kentleşme kaçak yapılaşmayı arttırmıştır. Ozon tabakası, atmosferde bulunan ve Dünya2yı zararlı ışınlardan koruyan bacalarından çıkan gazlar, egzoz dumanları, deodorantlar ve sanayide kullanılan gazlar ozon tabakasına zarar verir. Kanalizasyon suları,evlerde kullanılan deterjan ve sabun atıkları ,kullanılmış makine ve yemek yağlarının sulara karışması çevreye zarar verir. Tarımda kullanılan bazı ilaçlar ve suni gübreler çevreye zarar maddeleri kullanırken dikkat etmeli ve uzmanlarına danışılmalıdır. Çevre kirliliğine sebep olan etkenleri şöyle sıralayabilirizØ Bacalardan çıkan gazlar, araba egzozları,Ø Evlerden ve sanayilerden çıkan sıvı atıklar,Ø Deterjan ,sabun ve diğer kimyasal maddeler,Ø Deodorantlar ve sanayide kullanılan gazlar,Ø Nüfus artışı ve düzensiz kentleşme,,Ø Açıkta bırakılmış çöpler,Ø Pet şişe,teneke kutu,cam atıklar ve pillerin çevreye Koruyalım Çevre kirliliğine nelerin sebep olduğunu kirlilikler bütün canlılara zarar hayatlarını devam ettirebilmek için ihtiyaç duydukları çevreyi korumak zorundadır. Her insan yaşadığı çevreyi temiz ve düzenli neden olduğu kirlilikler ancak insanların bilinçlendirilmesi ve kirliliği önlemeye çalışması ile korumaya en yakın çevremizden başlamalıyız. Yaşadığımız çevreyi temiz tutmak için ; sınıflarımızı temiz tutmalı ,kağıt ,plastik gibi dönüşümü olan atıkların geri dönüşümünü sağlamalı,ağaçlandır- maya önem vermeli,Çöpleri yere atmamalı,Suyu ve elektriği israf etmeden kullanmalıyız.
20-05-2018, 1508 1 Konuya Cevap Yaz 14- Fen Bilimleri Mikroskobik Canlıları tanıyalım Etkinlikleri Açıklama Fen Bilimleri Mikroskobik Canlıları tanıyalım Etkinlikleri ile karşınızdayız. Öğrenciler mikroskobun ne işe yaradığını mikroskop ile neler yapıldığını tarihsel sürecini epsini ve daha fazlasını etkinliklerimiz çözerek pekiştirecekler. Umarım sizde bu özgün olarak hazırladığımız bu etkinliğimizi beğenirsiniz. Neler Sorduk -> Doğru yanlış soruları ile mikroskop hakkında neler bildiklerini yokladık. -> Aşağıdaki varlıklardan hangisi sadece mikroskop ile görülür işaretlemelerini istedik. -> Aşağıda verilen ışık mikroskobun bölümlerini yazmalarını istedik. -> Aşağıda eksik bırakılan cümleleri tamamlamalarını istedik. Ben canlıyım çünkü ..... -> Aşağıdaki tablolara mikroskobik canlıların yararlarını ve zararlarını yazmalarını istedik. -> Zararlı mikroskobik canlılardan korunmak için neler yapmamız gerektiğini sorduk. -> Mikroskop günümüzde hangi alanlarda kullanılmaktadır yazmalarını 1. Mikroskopun işlevini bilir. 2. Mikroskopun tarihsel süreç içerisindeki gelişimini araştırır ve rapor eder. 3. Mikroskobik canlıların varlığını fark eder ve mikroskop yardımı ile bu canlıları Linkleri Fen Bilimleri Mikroskobik Canlıları tanıyalım Etkinlikleri indir Resimler Eğitim Çocukları Sevmekle Başlar[ Ufuk KOCA ]
4 sınıf fen ve teknoloji mikroskobik canlılar konu anlatımı
